Mijn emigratie-lessen-ABC

Deze lessen zijn niet overdraagbaar. Het zijn de lessen aan MIJ, de lessen die ik leerde. De dingen waar ik emigrerenderwijs zelf achter moest zien te komen. Lessen die voor MIJ gelden en vermoedelijk voor niet veel andere mensen. Ze kunnen wèl helpen, leerzaam zijn, informatief, tot steun zelfs.
Ik log ze hier, omdat deze weblog meer een dagboek is voor mezelf, voor later, om na te kijken, nog een keertje van te genieten en om herinneringen op te halen. De tijd gaat namelijk toch sneller na de beslissing om te vertrekken, tijdens het emigreren (het kan op 1 dag, maar dat is alleen het fysieke gedeelte) en nog lange tijd daarna waarin je nog de illusie koestert geheel geintegreerd te zijn. 'Geheel' integreren is onmogelijk als je er niet geboren bent. Vreemdeling ben je en dat zul je blijven.

Les A
Kijk niet alleen naar het huis dat je wilt kopen, meer naar de omgeving en de streek. Een huis kun je nog enigszins naar je hand zetten, je tuin ook en soms zelfs je uitzicht. Maar de bergen zelf kun je niet verplaatsen, de zee op 200 km afstand is en blijft toch een halve dagrit waar je geen tijd voor hebt op die enige vrije dag in de week. Ook de plaatselijke cultuur en mentaliteit is onveranderbaar, weet dat je daar 'tegen moet kunnen' en of je er prettig in thuis voelt.

Les B
Zoek niet te lang naar een nieuw (t)huis, houd je keuzelijstje zo kort als dat redelijk is en maak er geen jarenlange zoektocht van. Dit put uit en is verwarrend. Een uiteindelijke keuze zal geen rustig doorslaggevend gevoel geven. Beste is nog om eerst iets te huren in de streek waar je helemaal weg van bent.

Les C
Geef je gevoel ook de kans. Als je gevoel goed is, zal de praktijk ook goed zijn. Je hele wezen staat er dan achter, het scheelt slapeloze nachten, twijfels en het hebben van dikke spijt een tijdje na je emigratie -waarvan terugkeren vaak een hachelijke zaak is-. Ga hierbij ook weer niet over 1 nacht ijs.

Les D
Je hoeft NIET de emigratiebeurs twee keer bezocht te hebben. Je hoeft NIET de taal al helemaal machtig te zijn. -Het scheelt natuurlijk wel, maar levende-wijs de taal leren is ook erg leuk en het gaat nog hard ook.- Je hoeft NIET La Maison in huis te hebben of het gelezen te hebben. Je hoeft NIET alle in's en out's te weten van een huis kopen in Frankrijk. De kleinste lettertjes onder een hypotheek in Nederland ken je ook niet uit je hoofd en Frankrijk is geen bananenrepubliek. Je hoeft NIET alles te weten van te voren, wil je dit wel sla je de praktische plank toch mis. De politiek, de (sociale verzekerings)systemen, de cultuur, de visie en meer nog zijn allemaal anders als in Nederland. Je kunt je nieuwe leven NIET op een nederlandse manier benaderen en leven in Frankrijk. De dingen gaan hier 'op z'n frans', de winkels sluiten twee uur lang tussen de middag en die gaan niet open voor jou omdat je dat even vergeten was. Hetzelfde met het inkopen van vaklui die voor je komen werken.

Les E
Accepteer de cultuur. (Die verschillen van regio tot regio en zijn hier bijvoorbeeld zelfs aan de andere kant van de rivier al anders!) Aan iedere cultuur hangen nadelen (hangen die nou eigenlijk echt??), althans, die wij als vreemdelingen als nadeel ervaren. Ook deze is niet te veranderen.

Les F
Ga eerst wonen, leven, werken, voordat je je huis ombouwt tot je eigen franse tempeltje waar je je in kunt laven als god in Frankrijk. Juist omdat het leven anders is, kun je van te voren, nog in je nette huis in geregeld Nederland, niet inschatten wat praktisch of zelfs haalbaar is. Werkwijze van bedrijven en vaklui is hier anders. Je grootse plannen om het een en ander te verbouwen veranderen de eerste woon-maanden drastisch.

Les G
G haakt in op F; Ga voor aanschaf naar de Marie/burgermeester om de bestemmingsplannen duidelijk te krijgen. Je zult de eerste niet zijn die onverwacht een rusthuis achter de voortuin ziet verrijzen, een windmolenpark in je zo mooie horizon of een dikke NEE met betrekking tot jouw plannen voor een camping of restaurantje. Verder kun je zo een beetje inschatten of je wel welkom bent, met of zonder je plannen. Als je eerst huurt, heb je hier ruimschoots de tijd voor.

Les H

Vraag in de meeste gevallen, of altijd, een soort 2nd opinion aan als het gaat om uitschrijving uit Nederland, (sociale) verzekeringen in Frankrijk, naturalisatie, vergunningen, wetten en regels. Door verkeerd geinformeerd te worden kun je uiteraard de grootst denkbare 'fouten' maken. Geloof dus niet alles dat men zegt, wat Nederlanders in Frankrijk zeggen, Nederlanders in Nederland, Fransen ter plekke, overheidsorganen (ook de pennenlikkers hebben het nogal eens mis, daar zijn het pennenlikkers voor) makelaars in Nederland & in Frankrijk, Verzekeringsmaatschappijen, Hypotheekverstrekkers en ook niet teveel luisteren naar Spijtoptanten.

Les I
Zorg voor een goede echte ruimte van jezelf in je nieuwe (huur)huis. Desnoods zo Hollands als maar kan. Om je terug te kunnen trekken op de moeilijke momenten. Even naar Nederland om op adem te komen tijdens die eerste jaren is niet altijd mogelijk. (Mensen met een leuke spaarrekening uitgezonderd) Verfransen kan altijd nog, je hebt een heel leven voor je.

Les J

Probeer niet alles van te voren dicht te timmeren door jezelf te bedelven onder informatie, je dubbel te verzekeren en het in Nederland op z'n Nederlands allemaal uit te knobbelen. (Ik kreeg eens een mailtje of het 'zou lukken een geitenboerderij te starten in deze regio'. Ik heb geantwoord dat hier al best veel franse geitenboerderijen zijn die net zo lekkere geitenkaas maken en dat ze nou niet zo verzot zijn op 'dingen van buiten'.)

Les K
Wees creatief en onwetendheid is een grote troef die je nog lang uitspelen kan. Nog een voordeel van de taal niet 100% beheersen. Deze troef verlies je wel na een paar jaar, afhankelijk van je vooruitgang van je taalbeheersing en je betrokkenheid bij de gemeenschap.

Les L
LEF. Heb lef, durf, je mag fouten maken. Je mag wel een keer zeggen 'Je suis chaud' als je 'J'ai chaud' bedoelt. Waarschijnlijk begrijpen ze heel goed dat je het warm hebt en niet bent. (Hangt natuurlijk af van het moment, de plaats en het gezelschap, maar om even een voorbeeld te noemen.) Ga erop uit om je directe omgeving te verkennen, beantwoord iedere groet, doe vaak een bakje koffie in de dichtst bijzijnde kroeg -zijn 's ochtends al vroeg open-. Laat zien dat je het fijn vind in hun regio en laat weten waarom je in Frankrijk bent gaan wonen. Onbekend maakt onbemind, dit geldt ook voor jou. Als ze je niet mogen of kunnen leren kennen, ben je al snel 'die Batavier' die hier komt vluchten voor de Nederlandse belasting of wel iets anders op zijn geweten heeft. Je lef zal beantwoord worden met een zekere vorm van acceptatie of zelfs een warm onthaal op lange termijn. Het verdient zich terug en respect werkt twee kanten op, maar JIJ bent de vreemdeling!

Les M
Onderneem iets in de gemeente/gemeenschap waarin je terecht komt. Ook al woon je afgelegen. Dit sluit aan op Les L. Je zult ondervinden dat Fransen ook maar gewone mensen zijn die van dezelfde dingen last hebben. De post-beambte die me pas hielp een enveloppe te frankeren zag ik rood aanlopen door het trage computersysteem en de vele handelingen, het ging tenslotte alleen maar om een cd-rommetje in een enveloppe bestemming Les Pays-Bas. Of de verschrikkelijke gang van zaken bij Franse telecomaanbieders. Jij hebt de omgeving nodig en niet andersom, iets doen met de mensen in je omgeving zal opleveren dat zij ook iets voor jou willen doen.

Les N
Fransen hebben een hekel aan buitenlanders die hier alleen komen genieten van de lusten. Nu zal dat met je directe buren wel meevallen, want die houden liever nat en pappen aan dan met jou in discussie te gaan. (Die discussie's voeren ze wel als je weer thuis zit omdat het hier dan ook winter, koud en regenachtig is.) Maar 'buitenlanders' zijn ook mensen met een vakantiehuis die in Parijs wonen en werken en gewoon de franse nationaliteit bezitten. Al zijn ze in diezelfde gemeente geboren, eenmaal weggeweest om te werken, te trouwen en de kinderen groot te brengen, komen ze terug en krijgen allemaal het stempel 'vreemdeling'. Nederlanders staan al bekend om het feit dat ze erg veel in Nederland kopen en zo het plaatselijke echt franse niet accepteren en consumeren. Vreemdelingen met een 2e huis in Frankrijk betalen ook geen gemeentebelastingen en zijn er niet in geval van nood, de sombere wintermaanden en ondersteunen zo ook niet het lokale gebeuren. Ook kan je niet meeleven met je dorps-genoten en heb je geen idee wat er gaande is als je weer voor een paar mooi-weer-maanden je huisje binnenstapt. Dus al woon je er niet permanent, gewoon zeggen dat je er,in principe, permanent woont.

Les O
Wat wij willen dat allochtonen in Nederland doen, doe dat zelf ook als je in Frankrijk gaat wonen. Wat je thuis, binnenshuis doet mag een ieder zelf weten, maar alles dat je doet naar buiten toe; probeer je aan te passen. Het zal je veel bewondering en respect opleveren.

Les P
Blijf jezelf. Ga niet huichelachtig je omgeving nadoen. Fransen zijn mensen in dezelfde westerse cultuur als Nederlanders. Ze kunnen eruit zien als wat achtergesteld of ouderwets met het stokbrood onder de oksel geklemd -op het platteland dan hè- maar achterlijk zijn ze niet en worden ze ook niet. Dus ook met je bokkenpruik op een boodschap doen, je zult zien dat 'zij' dan ook iets makkelijker zichzelf tonen zoals ze zijn. Dat laat ruimte voor echt contact, dat op den duur verder gaat dan het 'bonjour, ca va?'.

Les Q
Ik heb nog steeds de neiging Nederland en Frankrijk te vergelijken. NIET doen! Je kunt landen en culturen niet vergelijken. Ze zijn geworden tot wat ze zijn en je keuze kan niet gebaseerd zijn op wat je dacht te weten voor je emigratie. Voor's en tegen's heb je met alles en iedereen, dat blijft.

Les R
Al je familie en vrienden die je achterlaat kunnen heel verschillend reageren. Er zijn er soms die echt teleurgesteld zijn dat 'je hen achterlaat' of 'in de steek laat'. Ook al heb je naar hen toe geen verplichtingen of beloftes gedaan. De meeste zullen heel leuk reageren en alvast zeggen dat ze 'volgend jaar bij je op vakantie komen', of je willen komen helpen met al het werk. Geloof me; de meesten komen niet en als ze komen is dat meewerken opeens een iets ander verhaal. Wees dus niet teleurgesteld, verwacht niets, houd het open, voor jezelf en voor hen. Als er dan mensen komen kijken, is het groot feest, dat kan ik verzekeren.

Les S
Ken je eigen capaciteiten, weet wie je bent. Verschuil je niet achter je eventueel wat kwakkelende gezondheid of je kinderen. De gezondheidszorg is beter in Frankrijk en kinderen passen zich veel makkelijker aan. Juist op het platteland is het uitstekend geregeld voor les enfants, alleen is het franse schoolsysteem bijzonder streng, van tussenuren geen sprake en komen ze pas eind van de middag naar huis (het onderwijs is zeer prestatiegericht).

Les T
Maak je niet druk en dik om 'wat men zegt', de locals in dit geval. Kletsen doen ze toch wel, of je nou vanaf dag 1 volledig aangepast bent, de taal perfect spreekt en je alles doet zoals zij doen; onderwerp van gesprek ben je. Heb een gladde rug en geniet van het 'wat niet weet wat niet deert'. Ik hoor mezelf nog thuiskomen van school toen er een Afrikaanse met gekke vlechtjes in mijn klas kwam.

Les U
Het land zelf maakt niet veel uit. Toevallig zijn wij in Frankrijk geland, maar ik besef me heel goed dat het overal had kunnen zijn, van Schotland tot Australië. Zodra je onderdeel wordt van het grote geheel, valt de idylle weg die van Frankrijk zo duidelijk Frankrijk maakt als je nog in Nederland woont.

Les V

Gun jezelf de tijd erin te groeien. Waarin? In dat andere leven. Niet in een beter leven, een mooier, rijker of gezonder leven, een ander leven. Wij antwoordden op de vraag 'wat gaan jullie daar doen? voor we weggingen steevast; "Niks. We gaan er rommelen, voor onszelf zorgen". Dat kwam over alsof we lekker konden gaan rentenieren. Fout! We werken ons een bult, ook zonder die camping, gite of galerie. Je bent namelijk niet klaar als je je bijl terug in de schuur zet of de kinderen net naar bed hebt gebracht. Je kijkt dan eens het franse journaal en hop, je franse les is begonnen. Ook een eenvoudig formulier voor de verzekering kan veel werk betekenen. Een rondje dorp met een paar gesprekjes kan heel vermoeiend zijn.

Les W
Als zekerheid een belangrijke factor in je leven is; blijf waar je bent en reik niet verder dan Nederlandse grenzen. Je laat al je zekerheden los -ah, tot op zekere hoogte, je hebt altijd en overal jezelf, das zeker!- want 'daar' zul je toch merken dat jouw zekerheden niet zo vanzelfsprekend zijn.

Les X
Zo alleen in ons grote bos zijn wij enorm geconfronteerd met onszelf en op elkaar aangewezen. Wij kunnen niet even vluchten naar de Nederlandse buuf op 2 km afstand of naar de club. Ook dit is inherent aan emigreren. Of je nu in hartje Bordeaux woont of aan de rand van een dorp, het maakt toch dat je je af en toe verloren voelt, alleen en eenzaam. Als je niet bij je partner terecht kunt en er is weinig ruimte om elkaar te steunen, zal het heel moeilijk worden om je te wentelen in het mooie Frankrijk.... Of Zweden, of Spanje, of Canada, of ...........

Les Y
Zet af en toe Andre Hazes op en kook een fijne pot boerenkool die je met heel veel moeite hebt opgekweekt in je tuintje. Vraag aan die vriend die langs komt om een zak dropjes mee te nemen en die super rookworst. Als je het gevoel hebt in het ootje genomen te worden door een Fransman, bijt eens lachend van je af in het Nederlands. Het zal je goed doen.

Les Z
Geniet van het hele traject. Inclusief de soms zenuwslopende situatie's, de misverstanden, de fouten die je maakt en de zich aan dienende strubbelingen.
Emigreren is een verrijkende stap. Eén waarvan je veel inzichten krijgt in mensen, culturen, volken, gebruiken, maar vooral in jezelf en je eigen nationaliteit.